Transformeer je eindejaarsspeech: van verplicht nummertje naar een moment van impact en inspiratie
Non-verbale versus verbale communicatie: hoe zit het in een zakelijke context?
Ben je bang dat je zonder aantekeningen tijdens een presentatie delen van je inhoud vergeet? Je bent niet de enige. Uit onderzoek van het National Institute of Mental Health blijkt dat de angst om 'een black-out te krijgen' een van de meest voorkomende angsten is bij spreken in het openbaar. Het gekke is dat veel mensen uit angst om iets te vergeten een oplossing kiezen die vaak averechts werkt. De veelgemaakte fout Veel mensen proberen zich zo goed mogelijk voor te bereiden door hun hele presentatie nauwkeurig uit te schrijven. Ze denken na over elk woord, herschrijven het keer op keer, en proberen uiteindelijk elk zinnetje in hun geheugen te prenten. Klinkt als een ijzersterke voorbereiding, toch? Mis. De valkuilen van perfectie De kans op een black-out wordt groter Het ironische is dat hoe harder je probeert elk woord te onthouden, hoe groter de kans wordt dat je ergens vastloopt. Je traint je brein om een exacte volgorde van woorden te verwachten. En zodra je daarvan afwijkt (en dat gebeurt), slaat de paniek toe, wat je alleen maar verder van je stuk brengt. 2. Je focust op jezelf in plaats van je publiek Als je elk woord uitschrijft, richt je je volledig naar binnen. Je probeert wanhopig je tekst te onthouden, waardoor je afgeleid wordt van wat écht belangrijk is: contact maken met je publiek. En als je eenmaal naar binnen keert, komt vaak dat kritische stemmetje in je hoofd om de hoek kijken. Die fluistert twijfels als: "Was dat een rare ‘uhm’?” of “Waarom klinkt mijn stem zo hoog?” Het gevolg? Je bent zo met jezelf bezig dat het bijna onmogelijk wordt om een authentieke verbinding met je publiek te maken. 3. Een geschreven script belemmert een natuurlijke flow Stel je voor dat je met collega's praat tijdens de lunch. Denk je dan bewust na over oogcontact of je spreektempo? Waarschijnlijk niet. Toch lijken we vaak te vergeten dat we bij presentaties ook diezelfde natuurlijke gesprekstoon en flow kunnen inzetten. Dat zorgt zelfs voor verbinding. Met te veel aantekeningen ga je van natuurlijk gesprek naar een ingestudeerd script, en dat wil je niet. De kracht van aantekeningen Als een volledig uitgeschreven script niet werkt, wat dan wel? Het geheim zit in het vinden van balans. Begin met structuur Begin met een duidelijke outline van je presentatie: wat zijn je hoofdpunten? Zie het als een ruggengraat die houvast geeft zonder je flexibiliteit te beperken. 2. Vul daarna de inhoud in Schrijf de kernboodschap van elk van je hoofdpunten uit. In de beginfase mag je dit best in volledige zinnen doen om je gedachten helder te krijgen, maar onthoud dat het doel geen perfecte tekst is, maar een duidelijke boodschap. 3. Breng het terug tot kernpunten Als je deze inhoud helder hebt, destilleer je die naar korte, duidelijke kernpunten. Deze bullet points zijn je vangnet: ze geven je een steuntje in de rug als je even niet weet wat te zeggen, zonder dat je ze woord voor woord hoeft op te lezen. Uiteindelijk zijn aantekeningen je vriend, omdat ze de balans vormen tussen goede voorbereiding en flexibiliteit. Ze zorgen ervoor dat je je boodschap helder houdt én tegelijkertijd oprecht contact maakt met je publiek. Maar het voorlezen van een volledig uitgeschreven betoog? Dat werkt je alleen maar tegen. Dus, de volgende keer dat je je presentatie voorbereidt, kies voor kernpunten in plaats van volledige zinnen.
Een uitdagend experiment
Je bent een belangrijke presentatie aan het voorbereiden en wil niets aan het toeval overlaten. De inhoud is af, de presentatie ziet er gelikt uit en je favoriete outfit ligt klaar. Om net dat beetje extra uit je presentatie te halen besluit je voor een laatste keer de term “beste presentatietips” te googelen. Vervolgens beland je in een oerwoud aan goedbedoelde tips. Helaas werkt een groot deel van deze adviezen averechts. Om te voorkomen dat je de verkeerde tips opvolgt hebben wij een lijst met veel voorkomende niet werkende tips opgesteld. Wil je zeker weten dat je volgende presentatie voorspoedig verloopt, doe de volgende dingen dan vooral niet! Slechte presentatietip 1 – Als je zenuwachtig bent, vermijd dan oogcontact. Mocht je wel eens hebben gezocht naar tips om tijdens een presentatie beter met je zenuwen om te kunnen gaan, dan ben je de volgende antwoorden vast wel eens tegengekomen: Kijk naar een punt tussen de ogen van je toeschouwers Focus op de voorhoofden van de mensen in het publiek Kijk over de hoofden van je toehoorders heen In tegenstelling tot wat veel tips lijken te suggereren, werkt het vermijden van oogcontact niet voor het verminderen van je zenuwen. Sterker nog, het vermijden van oogcontact zorgt ervoor dat je minder met je toehoorders bezig bent. Als gevolg hiervan focus je meer op jezelf en daardoor je zenuwen. Hierdoor raak je gestrest over het feit dat je zenuwachtig bent, wat de zenuwen alleen maar verergert. Door bewust oogcontact te maken gaat een presentatie veel meer lijken op een gesprek tussen jou en het publiek. Het resultaat? Meer ontspanning en een betere presentatie. Slechte presentatietip 2 – De beste sprekers schrijven hun speech woord voor woord uit en leren die vervolgens helemaal uit hun hoofd Dit is waar. Wat de beste sprekers nog meer doen om hun speech tot een succes te maken? Een speechschrijver inhuren, uren per week advies inwinnen van professionele coaches en jarenlang betaald krijgen om speeches te geven. Mocht je niet dezelfde tijd en middelen als Barack Obama tot je beschikking hebben, pas dan ook niet dezelfde methode toe. Mocht je tips als deze wel eens hebben toegepast tijdens je presentatie, dan komen de volgende nadelen je waarschijnlijk bekend voor. Allereerst ben je vaak onrustiger tijdens je speech wanneer je deze helemaal uitschrijft. Dit komt doordat je iedere zin precies zo probeert uit te spreken als je vooraf had bedacht. Helaas gaat dit je vrijwel nooit lukken. Sprekers die dit toch doen raken daarom vaak meer van slag wanneer ze zich verspreken dan mensen die hun speech niet woord voor woord uitschrijven. Zelfs als het je wel lukt om alles precies te vertellen zoals je had bedacht zal de kwaliteit van je presentatie afnemen wanneer je deze tip volgt. Wanneer je alles uitschrijft ben je namelijk geneigd om meer op je papier te kijken. Hierdoor maak je aanzienlijk minder oogcontact en verlies je de aandacht van het publiek. Een ander nadeel van je speech uit je hoofd leren is dat je minder flexibel bent. Hierdoor is het moeilijker om je presentatie ter plekke aan te passen op de behoeftes van het publiek. Wanneer je merkt dat je luisteraars je boodschap begrijpen heeft het geen zin om ook die laatste 3 alinea’s die je had voorbereid uitgebreid toe te lichten. Hoe het dan wel moet? Zorg ervoor dat je tijdens de voorbereiding je verhaal duidelijk structureert en weet wat je wil vertellen. Schrijf vervolgens enkel wat tussenkopjes en bullet points op (geen hele zinnen!) en vertel je verhaal. Wanneer je de inhoud begrijpt, heb je geen uitgebreide aantekeningen nodig. Denk maar aan die grappige anekdote die je meermaals op feestjes hebt verteld of dat vakantieverhaal dat al jaren een succes is. Je vertelt deze verhalen iedere keer net wat anders en toch is het steeds een succes. Dat is hoe presentaties zouden moeten zijn. Slechte presentatietip 3 – Gebruik veel retorische trucs! Een drieslag, een antithese, de retorische vraag: allemaal retorische middelen die je kunnen helpen om je verhaal te versterken. Wat vele mensen echter vergeten is dat deze technieken een middel zijn en geen doel op zich. Een verhaal vol drieslagen is niet automatisch een overtuigende pitch. Daarom moet je deze technieken niet geforceerd proberen in te zetten. Een verhaal dat is overladen met retorische technieken wordt namelijk eerder als nep en gemaakt ervaren. Dit schaadt de authenticiteit van je boodschap en maakt je daardoor een stuk minder geloofwaardig. Daarentegen zal je merken, dat wanneer je focust op het overbrengen van je boodschap, je zonder na te denken veel van deze technieken toe zal passen. Dit komt omdat we deze technieken constant om ons heen zien. Bij iedere commercial en iedere keukentafeldiscussie wordt er onbewust gebruik gemaakt van een aantal van deze retorische hulpmiddelen. Dit betekent dat we eigenlijk allemaal wel weten hoe we mensen moeten overtuigen. Dus onthoud dat de aandacht die je geeft aan je publiek belangrijker is dan de middelen die je gebruikt. Mocht je volledig gedesillusioneerd zijn omdat veel van de tips die je normaal gebruikt zojuist zijn ontkracht, maak je dan geen zorgen. Op onze website verschijnen regelmatig artikelen vol tips die je wél helpen bij je volgende presentatie!
Ontdek hoe het RAS-framework je helpt om complexe problemen te ontleden en overtuigend te communiceren
Technieken versus inhoud: het Presentatiemodel
Waar staat de toehoorder nu, waar moet die heen en waar zit de ruimte?